EUROPA

BIOTOPY ŚWIATA – EUROPA

uropa w całości położona jest na półkuli północnej i w większości na półkuli wschodniej. Granice Europy są dość nieostre: zachodnią wyznacza Atlantyk, na którym część wysp zaliczana jest umownie do Europy, południową- Morze Śródziemne, które w najwęższym miejscu (Cieśnina Gibraltarska) ma tylko 14 km, a granica z Azją na Uralu budzi wiele kontrowersji, co do dokładnego przebiegu.
Bez względu jednak na precyzję granic, Europa jest prawie najmniejszym kontynentem jeśli chodzi o powierzchnie i posiada najmniejszą ze wszystkich rozciągłość równoleżnikową.
Jest również kontynentem o najniższej średniej wysokości bezwzględnej.
Pomimo małych rozmiarów kontynent europejski jest bardzo różnorodny pod względem rzeźby terenu. Ukształtowanie poziome Europy stanowi bardzo rozwinięta linia brzegowa, wyspami, wcinającymi się w morza półwyspami oraz licznymi zatokami. Równie urozmaicone jest ukształtowanie pionowe. Znaleźć tu można wiele łańcuchów górskich, wśród których najwyższe są Alpy ze szczytem Mount Blanc, jednak większość powierzchni zajmują niziny. Zaznacza się duży kontrast między wschodnią i zachodnią częścią Europy. Zachodnia część charakteryzuje się dużą zmiennością rzeźby terenu i naprzemiennym występowaniem wysokich pasm górskich i nizin. Tymczasem wschód Europy jest bardziej jednolity i ma raczej nizinny charakter.

Niewielka rozciągłość równoleżnikowa oraz mała odległość od morza powoduje, że klimat w tej części świata jest dość łagodny i stosunkowo niezróżnicowany. Większa część Europy znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego, we wszystkich jego odmianach. Wyjątek stanowią północne krańce kontynentu, będące we władaniu klimatu arktycznego.

Klimat i ukształtowanie terenu wpływa na występujące w Europie strefy roślinne, które w wielu miejscach są już znacznie przekształcone ze względu na wysoką urbanizację kontynentu.
Najmniejszy wpływ czynnika ludzkiego można zaobserwować na dalekiej północy. Większość wysp na Morzu Arktycznym skuta jest lodem, jedynie na wybrzeżach spotkać można ubogą roślinność tundry.
Bardziej na południe rozciąga się roślinność tajgi, która zajmuje wielkie powierzchnie północnej Rosji, Finlandii, Szwecji i Norwegii. Dominują tutaj drzewa iglaste: sosny, świerki i jodły.
Dominująca część Europy jest pod wpływem klimatu umiarkowanego ciepłego, więc teoretycznie powinien ją pokrywać las liściasty i mieszany. Jednak intensywne zagospodarowanie terenu przez człowieka spowodowało, że obecnie występują już tylko niewielkie jego fragmenty rozrzucone po całej Europie. Dominującymi gatunkami są tutaj dęby, graby, lipy, klony, brzozy, a w lasach mieszanych również sosny, świerki i jodły.
Południowa część Europy znajduje się w zasięgu klimatu śródziemnomorskiego. Charakterystyczną formacją roślinną
dla tego obszaru jest makia, z roślinami takimi jak wrzosiec drzewiasty i mirt, która także w znacznym stopniu została przekształcona przez człowieka.
Na uwagę zasługuje również piętrowa roślinność górska, która występuje praktycznie we wszystkich pasmach górskich Europy.

RZEKI I WODY PŁYNĄCE
Prawie w całej Europie panuje klimat umożliwiający rozwinięcie się gęstej sieci rzecznej. Biorąc pod uwagę charakter okresowych zmian zasobności wodnej, występujące na obszarze Europy rzeki podzielono na pięć klas:

Rzeki wschodnioeuropejskie– są to silnie meandrujące rzeki nizinne o rozległych dolinach i leniwym nurcie. Przykładem takich rzek są: Don, Dniepr, Niemen i Wołga.

Rzeki północnoeuropejskie– przeważnie krótkie, wartkie rzeki z licznymi bystrzami i wodospadami. Wahania stanów wód są niewielkie, równoważone licznymi jeziorami przepływowymi. Przykładem jest rzeka Torne.

Rzeki atlantyckiego reżimu wodnego– są zasilane opadami równomiernie przez cały rok. Charakteryzują się stałymi, wysokimi stanami wód. Należy do nich Sekwana i Tamiza.

Rzeki typu alpejskiego– są to w górnym biegu rzeki górskie, zasilane wodami roztopowymi, w dolnym natomiast zmieniają one charakter na nizinny. Wymienić można tutaj Dunaj i Ren.

Rzeki o reżimie śródziemnomorskim– charakteryzują się znacznym wahaniem stanów wód z wysokim stanem zimą i niskim latem, związanym z nierównomiernym rozłożeniem opadów atmosferycznych. Przykładem jest rzeka Tag.


fot. Rzeka Bug

Większość zbiorników wodnych w Europie, w tym także rzek, określa się mianem zimnowodnych ze względu na temperaturę wody wahającą się od 4 do 21 stopni Celsjusza. Stąd również akwaria odwzorowujące biotopy europejskie nazywa się często akwariami zimnowodnymi.
Europejskie akwaria biotopowe nie cieszą się zbyt dużym powodzeniem ze względu na trudność utrzymania niskiej temperatury wody i małą malowniczość. Akwaryści rzadko decydują się też na odtworzenie konkretnego biotopu ze wskazaniem na jego położenie geograficzne. Najczęściej zakładane akwaria rzeczne to:

Górski potok
Biotop charakteryzujący się skromnym wystrojem, dużą przejrzystością i silnym prądem wody. Górski potok reprezentować może rzeki północnoeuropejskie lub rzeki typu alpejskiego w ich górnym odcinku.
Podłoże stanowić powinien żwir oraz kamienie o gładkich krawędziach.
Parametry wody to odczyn na poziomie Ph 7-7,5, średnia twardość oraz temperatura od 15 do 18 stopni Celsjusza.
Obsada roślinna: glony i pojedyncze kępy moczarki
Ryby: pstrąg potokowy
Akwarium tego typu nie wymaga dodatkowych dekoracji ani specjalnego typu oświetlenia.

Rzeka nizinna
Chyba najbardziej „swojski” z biotopów. Może reprezentować rzeki wschodnioeuropejskie, rzeki reżimu atlantyckiego oraz dolny bieg rzek typu alpejskiego, gdzie nurt wody jest słabszy, a przejrzystość mniejsze niż w górskich potokach.
Podłoże: piasek oraz żwir
Parametry wody to odczyn na poziomie Ph 6,5-7,5, średnia twardość, temperatura od 15 do 20 stopni Celsjusza.
Rośliny: rogatek sztywny, moczarka, wywłucznik
Ryby: brzanka, brzana, kiełb, płoć
Jako dekoracji użyć można korzeni, kawałków drewna, lignitów, kamieni oraz liści. Akwarium może być dość gęsto obsadzone roślinami. Oświetlenie dowolne, zależnie od upodobań. Ładnie wygląda oświetlenie zróżnicowane, symulujące promienie słońca przedzierające się przez korony drzew.

Niewielka struga nizinna o małym przepływie wody
Charakteryzuje się małym prądem wody i dużym zagęszczeniem roślin.
Jako podłoża użyć można piasku i żwiru.
Parametry wody podobne do rzeki nizinnej, jeśli struga ma bardziej przypominać rów melioracyjny- wskazana mniejsza przejrzystość wody
Rośliny: rogatek sztywny, moczarka, wywłucznik
Ryby: kiełb, ciernik
Jako dekoracji użyć można korzeni, gałęzi, patyków, liści.
Oświetlenie dowolne.


fot: Rzeka Ebro w Hiszpanii

JEZIORA I WODY STOJĄCE
Europa posiada też wiele jezior oraz dużą liczbę mniejszych stojących zbiorników wodnych: bajor, stawów. Ze względu na duże przekształcenie krajobrazu przez człowieka w Europie występuje duża ilość zbiorników sztucznych, począwszy od stawów hodowlanych po zalewy powstałe wskutek regulacji rzek. Największym jeziorem w Europie jest Ładoga o powierzchni 18,4 tys. km². Najliczniej reprezentowane są jeziora pochodzenia polodowcowego, które występują przeważnie w skupiskach i tworzą tzw. pojezierza. Sporadycznie występują też niewielkie jeziorka typu krasowego, szczególnie na terenie Słowenii i Chorwacji.

Podobnie jak w przypadku wód płynących, akwaryści rzadko decydują się na odtworzenie konkretnego, określonego geograficznie biotopu. Najczęściej spotykane akwaria biotopowe to:

Jezioro
Parametry wody to PH między 6,5 a 7,5, oraz temperatura od 15 do 20 stopni Celsjusza. Woda powinna być dość przejrzysta.
Podłoże: piasek, żwir
Rośliny: żabiściek pływający, rzęsa wodna, moczarka kanadyjska, rogatek sztywny, strzałka wodna
Ryby i bezkręgowce: młode szczupaki, rak pręgowany, racicznica
Jako dekoracji użyć można kamieni, korzeni, kawałków drewna i lignitów
Oświetlenie dowolne, jednak jeśli ma imitować dno głębokiego jeziora, nie powinno być zbyt ostre.

Płytkie jezioro
Parametry wody to PH między 6,5 a 7,5, oraz temperatura od 15 do 20 stopni Celsjusza.
Podłoże: piasek, żwir
Rośliny: żabiściek pływający, rzęsa wodna, moczarka kanadyjska, rogatek sztywny, strzałka wodna
Ryby i bezkręgowce: ukleja, słonecznica, jazgarz, kiełb, karaś, ślimak zatoczek, racicznica zmienna
Dekorację stanowić mogą korzenie, lignity, kawałki drewna, liście oraz większe kamienie.
Oświetlenie dowolne, zbliżone do naturalnego.

Niewielki staw
Aby wiernie odwzorować biotop, woda powinna być mało przejrzysta, jednak większość akwarystów cierpi na sama myśl o „zamulonym akwarium”. Ph w zakresie od 7,4 do 8,4, niskie natlenienie, temperatura od 15 do 20 stopni Celsjusza.
Podłoże: piasek, dla wiernego odtworzenia również nielubiany przez akwarystów muł
Rośliny: rzęsa, żabiściek pływający, moczarka, rogatek, strzałka wodna
Ryby i bezkręgowce: słonecznica, jazgarz
Jako dekoracji można użyć drewna, liści, lignitów. Akwarium powinno być gęsto obsadzone roślinnością oraz niezbyt silnie oświetlone.


Poniżej film przedstawiający aranżację akwarium na styl biotopu Eurazji.