Choroby ryb - Plistoforoza - choroba neonowa

Plistoforoza (choroba neonowa) jest schorzeniem atakującym przeważnie mięśnie, rzadziej narządy wewnętrzne ryb. Wywoływana jest przez pasożyty rodzaju Plistophora. Wśród ryb akwariowych najbardziej narażone są kąsaczkowate, żyworódki i karpiowate, choć zdarza się u ryb wielu gatunków.

Źródła zakażenia i czynniki sprzyjające wystąpieniu choroby
Głównym źródłem zakażenia są ryby chore i nosiciele. Pasożyt może także dostać się do akwarium wraz z podłożem lub roślinami. Zakażenie następuje, gdy pasożyt dostanie się do układu pokarmowego ryby. Zdarza się także, że choroba jest dziedziczona tzn. ryby o zaatakowanych przez pasożyta jajnikach składają zakażoną ikrę, przez co choroba może się rozwijać również u bardzo młodych rybek.

Objawy
Najczęściej pierwszym objawem choroby jest pojawienia się białych, połyskujących punkcików na mięśniach głowy i tułowia. Czasami pojawiają się poprzeczne białawe smugi. W zależności do gatunku zmiany te mogą przybierać różne formy, np. u neonów Innesa następuje całkowita lub częściowa utrata barwy świecącej pręgi a u bystrzyków neonowych nierównomierne zabarwienie charakterystycznej niebiesko- zielonej smugi. Niekiedy obserwuje się stopniowe wygaszanie barw (zbielenie lub zszarzenie) postępujące od ogona w stronę głowy. Chore ryby unoszą się w wodzie w pozycji ukośniej ogonem w dół i wykonują od czasu do czasu serię niespokojnych ruchów. W nocy ryby są nienaturalnie ożywione i niespokojnie pływają po akwarium. Zdarzają się śnięcia zaraz po wystąpieniu pierwszych objawów. W zaawansowanym stadium ryby tracą apetyt, a w ich mięśniach pojawiają się białe guzki. Sporadycznie obserwuje się także postrzępienie płetw.

Leczenie
Niestety nie opracowano skutecznych metod leczenia tej choroby. W przypadku stwierdzenia tej choroby wszystkie ryby z akwarium należy traktować jako potencjalnych nosicieli , ponieważ wykluczenie nosicielstwa jest praktycznie niemożliwe. Większość specjalistów zaleca, aby cała obsadę akwarium wyeliminować. W przypadku posiadania wyjątkowo cennych okazów, które nie wykazują żadnych objawów, można wstrzymać się z ich likwidacją i przenieść do osobnego akwarium do czasu otrzymania od nich potomstwa. Należy przy tym bezwzględnie przestrzegać izolacji zbiorników tzn. nie przenosić roślin, nie używać tych samych urządzeń ani narzędzi do odłowu ryb. Jeśli potomstwo uzyskane z ryb podejrzanych o nosicielstwo będzie rozwijało się normalnie i nie będzie zdradzało objawów choroby, można założyć, że ryby nie uległy zakażeniu. W przeciwnym razie zarówno osobniki dorosłe, jak i młode należy zlikwidować.
Akwarium w którym stwierdzono chorobę i wszystkie urządzenia należy gruntownie odkazić, a podłoże i rośliny wyrzucić.

Zapobieganie
Przed chorobą chroni bezwzględne przestrzeganie co najmniej miesięcznej kwarantanny ryb i kupowanie ich tzw. pewnego źródła. Wskazana jest także ostrożność przy wprowadzaniu do akwarium roślin czy materiałów składających się na podłoże.

Literatura:
J. Antychowicz „Choroby ryb akwariowych”, Warszawa 1990, s.117-124.
R. Bednarczuk „Choroby słodkowodnych ryb akwariowych- praktyczny przewodnik”, Warszawa, s. 37-38.
J. Jakubowski, J. Ring „Ryby w akwarium”, Warszawa 1988, s.157-158.