Raki i kraby akwariowe

Najczęściej spotykanymi mieszkańcami akwariów są ryby. Coraz częściej jednak akwaryści są zainteresowani możliwością wprowadzania do swoich zbiornikach innych przedstawicieli fauny słodkowodnej.

Zwierzętami najczęściej hodowanymi w warunkach akwariowych są przeróżne skorupiaki, od całkiem pokaźnych rozmiarów raków i krabów aż po miniaturowe krewetki. Te ostatnie stają się ostatnio bardzo popularne ze względu na niezbyt duże wymagania i oryginalny wygląd. W akwarium można również z powodzeniem hodować różne odmiany żab, małży i ślimaków, choć te ostatnie ze względu na tempo rozmnażania nierzadko kojarzą się akwarystom głównie z problemami. Ciekawe efekty może dać umieszczenie w akwarium pająka topika, który jest niezwykle wdzięcznym obiektem do obserwacji.
Wprowadzenie innych zwierząt do akwarium z rybami jest zazwyczaj dość trudne, a w niektórych przypadkach wręcz niemożliwa ze względu na wzajemne pożeranie się przedstawicieli różnych gatunków. Większość tych stworzeń znakomicie odnajduje się natomiast w akwariach roślinnych. Wielu akwarystów decyduje się także na zakładanie odrębnych zbiorników dla tych stworzeń. Ich hodowla może nie jest tak efektowna wizualnie jak kolorowych ryb, niemniej może dostarczyć wiele satysfakcji i pozwolić na ciekawe obserwacje.

Zanim wpuścimy nowego mieszkańca do akwarium warto poznać jego specyficzne potrzeby oraz obyczaje.


Raki
To przepiękne i bardzo interesujące skorupiaki, które bardzo dobrze odnajdują się w warunkach akwariowych. Decydując się na hodowlę raków, należy pamiętać, że te zwierzęta akwariowe potrzebują one dość dużo przestrzeni (przyjmuje się minimum 40-50 litrów na dorosłego osobnika). Ponadto są zwierzętami terytorialnymi. Jeżeli umieścimy kilka raków w niedużym zbiorniku, silniejsze osobniki będą zjadać słabsze. Wpuszczenie raka do akwarium z rybami również nie jest dobrym pomysłem. Szczególnie ryby denne mogą zostać w krótkim czasie upolowane i spożyte. Oczywiście zdarzają się gatunki raków, które odpowiednio karmione ignorują towarzystwo innych mieszkańców, niemniej nawet wśród tych „łagodnych” może się trafić się osobnik agresywny, który postawi sobie za punkt honoru sukcesywne przerzedzanie obsady akwarium. Nie należy również liczyć na szacunek nowego mieszkańca do wystroju zbiornika. Żywe rośliny prawdopodobnie zostaną zjedzone lub wykopane, a pozostałe elementy dekoracji poprzestawiane, ponieważ rak lubi sam urządzać swoje siedlisko, za nic mając zaplanowaną przez nas aranżację.

Jeśli chcemy hodować raki w akwarium, poza odpowiednim metrażem warto pamiętać o zabezpieczeniu zbiornika górną pokrywą, aby uniemożliwić rakowi „ucieczkę”, która zazwyczaj nie kończy się dla niego dobrze. Rak wymaga również bardzo czystej i dobrze napowietrzonej wody, dlatego warto założyć dobry filtr oraz nie zapominać o częstych (najlepiej co tydzień) podmianach. Większość raków jest zimnolubna, więc utrzymanie właściwej temperatury nie powinno sprawiać problemu. Wyjątkiem są raki pochodzące z krajów tropikalnych, które wymagają zainstalowania grzałki.
Karmienie raków nie stanowi większego problemu, ponieważ są one stworzeniami wszystkożernymi. Chętnie zjadają żywy, mrożony i suszony pokarm dla ryb, a także wszelkiego rodzaju pokarmy roślinne np. sałatę, gotowaną marchew, brokuły. W sprzedaży są również specjalne karmy dla raków. Oczywiście nie gardzą też innymi stworzeniami wodnymi, dlatego ryby, krewetki czy ślimaki w akwarium z rakami są poważnie zagrożone.
Co pewien czas rak zrzuca pancerz z którego „wyrósł”. W czasie wylinki jest zupełnie bezbronny, dlatego należy zapewnić mu możliwość znalezienia kryjówki w której schowa się do momentu wyrośnięcia nowego pancerza. Zrzuconej skorupy nie należy od razu usuwać- większość raków zjada ją, zapewniając sobie tym samym pierwiastki do budowy nowej osłony.

Pomimo tego, że raki można dość powszechnie spotkać w naturalnych akwenach, lepiej zdecydować się na zakup raka urodzonego w hodowli. Te żyjące dziko mogą bardzo źle znieść przeniesienie do zbiornika, ponadto wraz ze zwierzęciem można przynieść do akwariów wiele różnych chorób i pasożytów. Należy również pamiętać, że w Polsce rak szlachetny oraz rak błotny są pod ścisłą ochroną, co oznacza, że nie mogą być odławiane ani w celach konsumpcyjnych ani hodowlanych.
Istnieje ponad 150 gatunków raków słodkowodnych, różniących się między sobą wielkością i ubarwieniem. Najczęściej hodowane w akwariach to:

Rak marmurkowy
Stosunkowo nieduży (do 10 cm) i bardzo atrakcyjny wizualnie gatunek. Jego skorupa pokryta jest plątaniną plamek i nitek, przypominającą marmur. Najpopularniejsza jest odmiana brązowa, choć można również spotkać raki marmurkowe w kolorze czerwonym, żółtym lub niebieskim. Raki te, ze względu na swoje rozmiary potrzebują mniej przestrzeni niż większe gatunki, natomiast są bardzo agresywne w stosunku do innych zwierząt w zbiorniku.

Rak florydzki
Bardzo popularny gatunek, charakteryzujący się niebieskim ubarwieniem, choć występują również odmiany brązowe i białe. Dorasta do około kilkunastu centymetrów. Poluje na ryby, jednak jest dość powolny, dlatego może być hodowany w jednym akwarium z szybkimi i zwinnymi gatunkami. Zdarza się, że regularnie karmiony w ogóle ignoruje sąsiedztwo. Wymaga wody o temperaturze około 20 stopni Celsjusza.

Rak niebieski (Yabby)
Gatunek bardzo lubiany przez hodowców ze względu na intensywną niebieską barwę. W naturze (pochodzi z Australii) występują odmiany szare i szaro-niebieskie. Znany jest z tendencji do przebudowywania całego akwarium, jednak jeśli jest najedzony nie powinien atakować ryb. Dorasta do około 15 cm. Jeżeli trzymamy kilka raków w jednym zbiorniku, należy im zapewnić odpowiednia ilość kryjówek, ponieważ gatunek ten ma silne skłonności kanibalistyczne i często atakuje swoich krewniaków, którzy właśnie zrzucili pancerz.

fot. Rak YABBY
 

Rak morelowy
Bardzo ładny gatunek raka o pomarańczowo- różowym ubarwieniu, dorastający do około 10 cm. Ze względu na silny terytorializm i agresję wewnątrzgatunkową powinien być trzymany pojedynczo lub najwyżej jedna para na zbiornik. Rak morelowy wymaga wody o dość wysokiej temperaturze (26-28 stopni Celsjusza). Raczej nie jest niebezpieczny dla ryb ( chyba, że jest silnie przegłodzony), zjada natomiast rośliny.

Rak czerwonoszczypcowy
Jeden z większych raków hodowanych w akwariach. Dorasta nawet do 30 cm, dlatego wymaga dość dużego terytorium. Na jednego raka powinno przypadać około 100 l wody. Raki trzymane w większym zagęszczeniu będą ze sobą walczyć i wzajemnie się zjadać. Cechą charakterystyczną gatunku są intensywnie czerwone szczypce, które jednak występują wyłącznie u samców. Rak ten bardzo niszczy rośliny, jednak zazwyczaj jest łagodny dla ryb, dlatego można mu dobrać jako towarzystwo szybkie i zwinne ryby pływające pod powierzchnią. Wymaga wody o temperaturze 20-24 stopni Celsjusza.

Rak luizjański
W naturze jest to brązowy rak osiągający wielkość kilkunastu centymetrów. W hodowli natomiast spotyka się odmiany w wielu kolorach: czerwone, żółte, niebieskie, białe, fioletowe i pomarańczowe. Jest jednym z bardziej wytrzymałych gatunków, toleruje bowiem bardzo różne warunki, w tym zabójcze dla innych raków słabe napowietrzenie wody oraz dużą rozpiętość temperatur (ok kilku do dwudziestu kilku stopni). Przy odpowiednim zagospodarowaniu dna można trzymać je w większej grupie. Jest to dość agresywny, ale powolny rak, dlatego może mieszkać z szybkimi i zwinnymi rybami.

Raczek Patzcuaro
Najmniejszy z hodowanych raków, który osiąga zaledwie kilka centymetrów długości. W naturze ma on kolor szary, natomiast w hodowli najbardziej popularna jest odmiana kremowo- pomarańczowa. Raczki są bardzo zwinne i aktywne, choć mało agresywne. Polowanie na innych mieszkańców akwarium zależy od powierzchni przypadającej na osobnika. Walcząc o terytorium często przycina rybom płetwy, a krewetkom odnóża. W porównaniu do innych raków rzadko niszczy rośliny. Wymaga wody o temperaturze od 15 do 25 stopni Celsjusza.


Kraby
Coraz częściej w sprzedaży można spotkać różne gatunki krabów słodkowodnych. Te zwierzęta akwariowe do niedawna praktycznie nie były hodowane przez polskich akwarystów, stąd trudno o polskojęzyczną literaturę tematu.

W przeciwieństwie do raków, które świetnie sobie radzą w akwarium, większość krabów poza wodą potrzebuje także kawałka suchego lądu. W zależności od gatunku- niektóre będą wymagały akwaterrarium, innym wystarczy wystający ponad wodę konar czy fragment skałki.
Podobnie jak w przypadku raków, akwarium musi być zabezpieczone pokrywą umożliwiającą wędrówki krabów po mieszkaniu. W pokrywie warto zainstalować specjalne oświetlenie- żarówki do terrarium emitujące promieniowanie UVA/UVB. Nie są one niezbędne do przeżycia, ale wspomagają prawidłowa przemianę witamin i pomagają w utrzymaniu intensywnej kolorystyki.

Kluczowe jest zapewnienie krabowi odpowiedniej liczby kryjówek w wodzie (powinna być około 2 razy większa od kraba) oraz w części lądowej. Na kryjówki nadaje się praktycznie każdy materiał. Mogą to być zbudowane z łupków jaskinie, wydrążone konary lub łupiny kokosa.
Karmienie kraba nie nastręcza problemu- są to zwierzęta akwariowe w zasadzie wszystkożerne. Chętnie jedzą surowe mięso kurczaka, świeże ryby, krewetki oraz pokarm dla ryb, również ten w płatkach czy tabletkach. Dieta powinna być uzupełniona pokarmem roślinnym: sałatą, świeżym szpinakiem czy jabłkiem. Krab nie gardzi również florą akwariową, dlatego los roślin zarówno posadzonych w wodzie, jak i na lądzie jest w zasadzie przesądzony.
Raczej nie powinno się hodować kraba z innymi stworzeniami, ponieważ zawsze istnieje ryzyko, że ryby lub krewetki zostaną przez niego zjedzone, szczególnie po wylince, gdy ma szczególnie duży apetyt. Jeśli już chcemy decydować się na wspólną hodowlę, lepiej wybierać ryby szybkie i zwinne, które mają szansę umknąć przed agresorem.

Kraby są silnie terytorialne, dlatego umieszczenie kilku na małej powierzchni najpewniej skończy się bratobójczymi walkami i kanibalizmem. Ostatecznie można spróbować stworzyć krabi „harem”- grupę złożoną z jednego samca i kilku samic.

Najczęściej spotykane kraby słodkowodne w hodowli akwariowej:

Krab tęczowy
To najczęściej pojawiający się w sklepach zoologicznych gatunek kraba. Jest bardzo kolorowy (stąd nazwa) o purpurowo- brązowym pancerzu, niebieskich bokach i białym spodzie. W naturze rośnie do około 20 cm, w warunkach hodowlanych osiąga zazwyczaj około 10 cm. Nie poleca się trzymania kraba tęczowego w jednym zbiorniku z innymi zwierzętami, ponieważ dość często na nie poluje. Wymaga części lądowej z piaskiem, w którym buduje sieć tuneli. Konieczne jest utrzymanie temperatury powyżej dwudziestu stopni (w dzień nawet do 28 stopni Celsjusza) zarówno na lądzie, jak i w wodzie.

fot. Na zdjęciu Krab tęczowy.


Krab mangrowy
To doskonały gatunek do trzymania w mniejszym akwarium oraz razem z rybami. Krab mangrowy dorasta do 4-5 centymetrów, przy czym samice są zazwyczaj mniejsze od samców. Ponadto płeć łatwo rozróżnić po klapie na brzuchu, która u samic jest wyraźnie szersza. Ich skorupa jest czarno- brązowa, a szczypce czerwone lub pomarańczowe.

Optymalne warunki dla tego gatunku to akwaterrarium, jednak dostosowuje się również do życia w typowym akwarium. Warunkiem jest utrzymywanie silnego napowietrzenia oraz zapewnienie elementów wystających ponad lustro wody. Kraby te doskonale się wspinaja np. po elementach wyposażenia akwarium, dlatego zbiornik musi być zabezpieczony dobrze przylegającą pokrywą. Ich naturalnym biotopem są lasy namorzynowe o słonawej wodzie, jednak bez problemu adaptują się również w wodzie zupełnie słodkiej, choć w takim środowisku nie rozmnażają się. Wymagają temperatury około 25 stopni Celsjusza. Najlepiej sprawdzi się dno wysypane żwirem i kamieniami, zapewniające dużo kryjówek. Rośliny są mile widziane, jednak trzeba się liczyć z tym, że będą regularnie podcinane. W swoim naturalnym środowisku uwielbiają wygrzewać się na słońcu, dlatego warto zapewnić im miejsce nad powierzchnią wody silnie oświetlone promieniami żarówki.

Krab mangrowy jest w zasadzie wszystkożerne. Chętnie zjada gotowe karmy dla krabów, larwy owadów, ślimaki oraz gotowane warzywa. Nie gardzi również padliną i resztkami pożywienie, jest więc doskonałym „czyścicielem”. Czasem zdarzają się bardziej agresywne osobniki, które upolują małą rybkę, ale są to bardzo rzadkie przypadki. Zazwyczaj żyją w doskonałej harmonii z innymi mieszkańcami akwarium.

Kraby mangrowe są zwierzętami stadnymi i najlepiej czuja się grupach po 3-5 osobników. Nie znaczy to jednak, że nie są terytorialne i nie będą walczyć o kryjówki, szczególnie jeśli nie zapewnimy ich odpowiedniej ilości. Przy małym litrażu najmniej konfliktów będzie gdy zdecydujemy się na niewielką grupę haremową.

Krab Wampir
Cechą charakterystyczną gatunku jest czarny odwłok, fioletowe szczypce oraz białe lub żółte otoczki wokół oczu. W warunkach hodowlanych osiąga wielkość około 4-5 cm. Wymaga paludarium typu tropikalnego o wysokiej temperaturze i dużej wilgotności. Kraby te często i chętnie się wspinają, dlatego należy im zapewnić taką możliwość. Hodowlę najlepiej zacząć od haremu, ponieważ źle znoszą samotność, ale obecność innych samców na małej przestrzeni może zakończyć się walkami.

Krab biały (krab tanganicki)
Krab pochodzący z jeziora Tanganika, dość rzadko spotykany w Polsce. Jest to gatunek typowo wodny, który świetnie odnajdzie się w akwarium biotopowym Tanganika. Ponieważ jest głównie roślinożerny, raczej nie poluje na ryby i inne stworzenia wodne. Krab ma kolor biały do beżowego, na grzebiecie przechodzący w odcienie brązu. Osiąga wielkość od kilku do około 10 cm. Zaleca się trzymać je pojedynczo, ponieważ są silnie terytorialne.

Microkrab
Najmniejsze z dostępnych krabów, osiągają wielkość około 1 cm. Nadają się do hodowli w akwarium słodkowodnym, gdzie mogą mieszkać razem z rybami, a nawet dorosłymi krewetkami (młode mogą być przez nie zjedzone). Żywi się głównie planktonem oraz glonami, przyjmuje również karmę dla krewetek. Różne odmiany tego gatunku mogą mieć różne kolory. Charakterystyczną cechą są nieproporcjonalnie długie odnóża. Wymagają temperatury wody około 25 stopni Celsjusza.

Koniec części 1.
Druga część artykułu dostępna jest pod adresem:
http://podwodnekrolestwo.pl/zwierzeta-akwariowe-2/