BIOTOP – JEZIORO WIKTORII

BIOTOPY ŚWIATA – JEZIORO WIKTORII

ezioro Wiktorii jest zbiornikiem tektonicznym położonym na Wyżynie Wschodnioafrykańskiej, w kotlinie między Wielkim Rowem Zachodnim
a Wielkim Rowem Wschodnim. Obecna nazwa akwenu została nadana w 1858 roku przez angielskiego podróżnika Johna H. Speke na cześć angielskiej królowej, jednak w Tanzanii można się także spotkać z innymi określeniami jeziora – Ukerewe, The Eye of the Rhino, Nalubaale, Sango czy Lolwe. To największy pod względem powierzchni zbiornik słodkowodny w Afryce. Zajmuje powierzchnię 68,8 tys. km², a jego zlewnia to 193.000 km². Jezioro zostało uformowane ponad 400 000 lat temu przez wypiętrzenie się mas skalnych, które odcięły odpływ rzek. Wypływa z niego Biały Nil – najdłuższy i najważniejszy dopływ Nilu. Największym dopływem jeziora jest rzeka Kegera, jednak akwen zasilany jest głównie wodą pochodząca z opadów atmosferycznych. Linia brzegowa ma ponad 3,400 km długości i jest bardzo urozmaicona. Na południowo-zachodnim wybrzeżu dominują strome skały
o wysokości do 200 m n.p.m., podczas gdy północny brzeg jest zupełnie płaski i obfituje w bagna. Na jeziorze znajduje się również około 3000 różnej wielkości wysp i wysepek, o łącznej powierzchni 6 000 km2. Większość z nich jest zamieszkana, stanowią też atrakcję turystyczną. Politycznie teren jeziora dzielony jest między trzy państwa – Kenie, Tanzanię i Ugandę stanowi ważny element gospodarki tych krajów. Rejon jeziora jest jednym z najbardziej zaludnionych w Afryce- na jego brzegach żyje około miliona ludzi.

W odróżnieniu od innych afrykańskich jezior tektonicznych Jezioro Wiktorii jest dość płytkim akwenem. Położone jest w niewielkiej depresji, jego maksymalna głębokość to około 80 m, a średnia- 40 m. Wartości te niestety z każdym rokiem maleją, ponieważ jezioro jest bardzo podatne na wysychanie, co wynika z niewielkiej ilości dopływów i dużej powierzchni parowania. Te specyficzne warunki doprowadziły już raz do katastrofy około 17 000 lat temu, kiedy to jezioro prawie całkowicie zniknęło. Szacuje się, że 14 000 lat temu zaczęło się ponownie napełniać wodą, a żyjące współcześnie endemiczne gatunki ryb, których jest około 200, wyewoluowały przez ten czas z zaledwie kilku gatunków. Obecnie jezioro jest przedmiotem zainteresowania ekologów również ze względu na zagrożenia, jakie niosą niesprzyjające warunki oraz wprowadzanie do ekosystemu obcych gatunków, które zagrażają endemicznym populacjom. W latach 50-tych i 60-tych naszego stulecia ogromne szkody przyniosło introdukowanie do Jeziora Wiktorii dwóch ryb: Okonia Nilowego i Tilapii Nilowej, które spowodowały znaczny spadek liczebności, a nawet zanik ponad 100 lokalnych gatunków.

Woda w jeziorze Wiktorii jest dosyć miękka (2-8°n) i zasadowa (6,9-9,0 pH). Temperatura powierzchni wody w porze suchej zwykle nie przekracza 21°C,
w porze deszczowej może osiągać 27°C. Charakteryzuje się niewielka przejrzystością oraz dużą zawartością substancji organicznych.

Flora i fauna jeziora
Flora jeziora jest stosunkowo uboga. Wśród roślin typowo wodnych przeważają dwa gatunki nurzańca- Nurzaniec Olbrzymi (Valliseria gigantea)
i Nurzaniec Spiralny (Valliseria spiralis), które tworzą podwodne trawniki. Powierzchnia jeziora została natomiast zdominowana przez sprowadzonego
z Ameryki Południowej Hiacynta Wodnego (Eichhornia crassipes), który skutecznie wyparł inne gatunki. Ze względu na eutrofizm jeziora, charakteryzuje się ono również dużą ilością glonów, wśród których jeszcze kilkadziesiąt lat temu dominowały okrzemki, a obecnie głównie niepożądane sinice.
Poza licznymi przedstawicieli ichtiofauny, wody jeziora zamieszkuje również wiele innych stworzeń wodnych, między innymi afrykańska krewetka Caridina nilotica, oraz kraby z rodzaju Potamonautes.

Najczęściej odławianą rybą jest sztucznie introdukowany Okoń nilowy (Lates niloticus), który 40 lat po wprowadzeniu od zbiornika stanowi 80% biomasy wszystkich ryb, jednak pomimo jego dominacji jezioro może poszczycić się również wieloma endemicznymi gatunkami pielęgnic. Wszystkie one należą do grupy Haplochromini, co wynika z faktu, że większość z nich wywodzi się prawdopodobnie od jednego przodka, przypominającego współcześnie żyjącego Haplochromis elegans. Endemiczne gatunki gębaczy z Jeziora Wiktorii, reprezentowane są przez następujące rodzaje:

– Allochromis– jedynym przedstawicielem jest Allochromis welcommei
– Gaurochromis – jedynym przedstawicielem jest Gaurochromis obtusidens
– Haplochromis – rodzaj reprezentowany przez kilkanaście gatunków, przedstawicielem jest np. Haplochromis retrodens. Ryby z rodzaju Haplochromis można spotkać także w wodach jeziora Malawi, jednak żaden gatunek nie występuje jednocześnie w obu tych akwenach.
– Lithochromis– rodzaj reprezentowany przez Lithochromis rubripinnis
– Macropleurodus – jedynym przedstawicielem jest Macropleurodus bicolor, blisko spokrewniony z rodzajem Haplochromis i czasami do niego zaliczany.
– Mbipia– przedstawicielem rodzaju jest Mbipia mbipi
– Paralabidochromis– jedynym przedstawicielem jest gatunek Paralabidochromis victoriae, przez niektórych zaliczany do Haplochromis
– Neochromis– rodzaj reprezentowany między innymi przez Neochromis simotes oraz Neochromis rufocaudalis
– Platytaeniodus– jedynym przedstawicielem jest Platytaeniodus degeni
– Pundamilia– rodzaj do którego zalicza się między innym gatunek Pundamilia pundamilia
– Pyxichromis– przedstawicielem rodzaju jest Pyxichromis parorthostoma (dawniej Haplochromis parorthostoma )
– Yssichromis– jedyny przedstawiciel to Yssichromis fusiformis

W jeziorze spotkać można także gatunki nieendemiczne, wystepujące również w innych akwenach afrykańskich, a pochodzące z rodzin Pseudocrenilabrus (przedstawiciel Pseudocrenilabrus multicolor- Gębacz wielobarwny) oraz Astatoreochromis (przedstawiciel Astatoreochromis alluaudi).

Badania nad żyjącymi w jeziorze gatunkami ciągle trwają , podobnie jak dyskusje naukowe na temat ich taksonomii. Naukowcy ciągle wyodrębniają nowe rodzaje i gatunki, lub przeciwnie- kilka rodzajów łączą w jeden, ewentualnie dochodzą do wniosku, że ryby uznawane do tej pory za odrębne gatunki, tak naprawdę są tylko odmianami jednego. W sytuacji katastrofy ekologicznej, z jaką bezsprzecznie mamy do czynienia w Jeziorze Wiktorii- sprawa staje się jeszcze bardziej skomplikowana, ponieważ wiele gatunków jest poważnie zagrożona a ich liczebność znikoma, stąd trudno o miarodajne materiały do badań. Wszystko to powoduje ogromny bałagan w systematyce, a co za tym idzie problem z identyfikacją gatunków zarówno przez ichtiologów, jak
i akwarystów, którzy często znajdują w literaturze różne nazewnictwo stosowane dla tej samej ryby.

Aby nieco zapanować nad chaosem, w latach 80-tych, naukowcy z holenderskiego uniwersytetu w Lejdzie, zrzeszeni w Haplochromis Ecology Survey Team (HEST), zaproponowali klasyfikację opartą na podziale ryb według ich upodobań żywieniowych. W ten sposób wyodrębniono kilka grup troficznych:

Rybożerne
Nalezą do niej drapieżne gatunki, polujące na ryby (zazwyczaj inne pielęgnice), narybek oraz ikrę. Niektóre z tych ostatnich wykształciły ciekawą strategię zdibywania pokarmu, polegająca na pozyskaniu go z pyska inkubującej samicy przez wyssanie lub zmuszenie jej uderzeniem do wyplucia ikry. Przedstawicielami tej grupy są Haplochromis melanopterus (Lipochromis melanopterus), Haplochromis cryptodon (Lipochromis cryptodon) oraz (podejrzewany o wymarcie) Haplochromis barbarae. Ryby należące do tej grupy troficznej zamieszkują głównie otwarte przestrzenie oraz okolice dużych głazów. Wszystkie występujące w Jeziorze Wiktorii gatunki należące do tej grupy są endemitami.

Ślimakożerne
Do grupy tej zalicza się ryby zdobywające pokarm przez kruszenie muszli mięczaków (ślimaków i małży) lub wyciąganie ich ze skorupy. Do tej grupy należą między innymi Ptyochromis xenognathus ( Haplochromis xenognathus), Haplochromis degeni (Platytaeniodus degeni, Astatotilapia jeanneli) oraz Haplochromis ishmaeli (Labrochromis ishmaeli ), który prawdopodobnie żyje już tylko w akwariach. Występowanie ślimakożerców ogranicza się do piaszczystych lub żwirowatych stref przybrzeżnych do głębokości 15 m. Wszystkie gatunki należące do grupy są endemiczne.

Owadożerne
Grupa ta jest szeroko reprezentowana przez rodzaj Paralabidochromis, Pundamilia czy Pseudocrenilabrus. Przez akwarystów często hodowany jest Haplochromis thereutherion. Ich dieta złożona jest z larw i dorosłych form owadów, często uzupełniana jest fito- i zooplanktonem, krewetkami oraz narybkiem. Zamieszkują różne siedliska. Niemal wszystkie są endemitami z wyjątkiem Haplochromis nubilus (Astotilapia nubila), który występuje również w jeziorach: Kyoga, Nabugabo, George’a i Edwarda.

Krabożerne
Odżywiają się głównie młodymi osobnikami krabów oraz krewetkami i owadami. Żyją w płytkich wodach o skalistym podłożu.

Krewetkożerne
Grupa reprezentowane dosłownie przez kilka gatunków, które praktycznie zniknęły z Jeziora Wiktorii wraz z przetrzebieniem populacji krewetek przez Okonia nilowego. Zamieszkiwały od 6 do 30 m głębokości polując na krewetki i zooplankton.

Zooplanktonożerne
Grupa ta występuje w całym jeziorze i złożona jest wyłącznie z ryb endemicznych. Żerują nocą, podpływając do powierzchni wody, która to strefa za dnia kontrolowana jest przez drapieżniki. Grupa ta szczególnie ucierpiała po wprowadzeniu okonia nilowego, ale wiele gatunków np. np. Haplochromis (Yssichromis) laparogramma, Haplochromis (Yssichromis ) argens, Haplochromis (Yssichromis) pyrrocephalus i Haplochromis piceatus (Astatotilapia piceata), hodowanych jest w akwariach.

Fitoplanktonożerne
Jest to grupa obejmująca endemiczne gatunki żyjące nad mulistym dnem jeziora, na głębokości od 2 do 30 m. Żywią się fitoplanktonem i larwami owadów. Najbardziej popularnym przedstawicielem jest Haplochromis paropius.

Roślinożerne
Silnie reprezentowana grupa troficzna, dzieląca się na dwie podgrupy ze względu na sposób pozyskiwania pokarmu.
1. Ryby zeskrobujące glony epifityczne porastające skały – Wszystkie gatunki są endemiczne dla Jeziora Wiktorii. Ryby te ‒ podobnie jak trofeusy z jeziora Tanganika ‒ zamieszkują skupiska skalne. W grupie tej często występują liczne odmiany geograficzne tego samego gatunku. Podstawowym pokarmem są glony, ale też martwa materia organiczna pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Ryby te spotyka się na głębokości od 0,5 m do 6 m w zależności od stopnia przejrzystości wody, a co za tym idzie ilości porastających skały glonów. Poszczególne gatunki zajmują bardzo określone partie skał nie konkurując z gatunkami zamieszkującymi głębsze lub płytsze miejsca. Przedstawicielami tej grupy, najczęściej hodowanymi w akwariach są: Neochromis rufocaudalis (Neochromis nigricans) oraz Neochromis omnicaeruleus.
2. Ryby zeskrobujące glony porastające rośliny oraz żywiące się cząstkami tych roślin- ta grupa jest reprezentowana na terenie całego jeziora. Jej przedstawicielami są Haplochromis obliquidens i Haplochromis nuchisquamulatus. Zamieszkują głównie płytkie i/albo przybrzeżne części jeziora, gdzie roślinność wyrasta ponad taflę wody.

Czyściciele
Ryby z tej grupy żywiły się pasożytami skórnymi ryb. Wiadomo o istnieniu dwóch endemicznych gatunków tych ryb, które wyginęły.

Łuskożerne
Grupa reprezentowana przez jeden żyjący gatunek Allochromis welcommei, występujący na głębokości kilkunastu metrów, zarówno na skalistym, jak
i błotnistym podłożu. Żywi się łuskami zdzieranymi z ciał innych ryb, a uzupełnienie diety stanowią owady oraz resztki organiczne.

Większość żyjących w Jeziorze Wiktorii endemicznych gatunków pielęgnic zagrożona jest wyginięciem i wpisana do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych (IUCN). Niektóre z nich przetrwały do dziś tylko dlatego, że dość wcześnie zaczęta hodować je w akwariach

Biotopy Jeziora Wiktorii
Jak przystało na tak duży i zróżnicowany akwen wodny- na terenie jeziora można wyróżnić wiele biotopów, niestety wiele z nich nie zachowało się do dzisiaj w swojej naturalnej postaci, a niektóre po prostu do tej pory nie zostały zbadane. Ze względu na płytkość zbiornika trudno rygorystycznie wyodrębnić strefę przybrzeżną (litoral) oraz strefę wód otwartych (pelagial), dużo większe znaczenie dla populacji organizmów roślinnych i zwierzęcych ma typ dna, które w poszczególnych częściach jeziora może być skaliste, piaszczyste lub błotniste.

Biotop skalny Jeziora Wiktorii jest najbardziej lubianym i najchętniej odtwarzanym przez akwarystów ze względu na dużą różnorodność zachowanych endemicznych gatunków pielęgnic, a także malowniczość samej dekoracji akwarium. Choć biotop skalny kojarzy się głównie z jeziorem Tanganika, jest on również dość częsty na Jeziorze Wiktorii, której około 1/3 linii brzegowej stanowią skaliste wybrzeża i wysepki. W przeciwieństwie do innych jezior afrykańskich, skalne siedliska często są przeplatane piaszczystymi plażami lub bagnami, co powoduje, że żyjące w nich populacje ryb stanowią dość zamknięte grupy i często znajduje się tam lokalne odmiany barwne. Dominującymi typami skał na tym terenie jest szary lub czarny granit. W zależności od warunków i cech samego materiału skalnego może on przyjmować formę zbitych płyt skalnych, rumowisk, niewielkich głazów lub warstwy otoczaków. Oczywiści każda z tych form jest mieszkaniem dla innych gatunków ryb. Najwyższa warstwa litoralu skalnego zazwyczaj jest zdominowana przez gatunki
z rodzaju Neochromis, których podstawą pożywienia są glony porastające skały. Nieco niżej lub na podobnej głębokości można spotkać przedstawicieli rodzaju Mbipia, które dietę złożoną z glonów uzupełniają drobnymi żyjątkami wodnymi, oraz szczątkami materii organicznej. Ryby te zgodnie żyją na jednej przestrzeni z gatunkami typowo owadożernymi, które żerują wysysając larwy owadów i drobne organizmy wodne spomiędzy szczelin skalnych. Należą do nich między innymi Paralabidochromis chilotes oraz Haplochromis pundamilia (Haplochromis nyretai „zebra”).

Biotop piaszczysty Jeziora Wiktorii jest dość zróżnicowany, w zależności od głębokości oraz lokalizacji. Przybrzeżne strefy o piaszczystym dnie zamieszkiwane są głównie przez ryby polujące na ślimaki oraz owady, takie jak Haplochromis xenognathus, Haplochromis degeni czy Haplochromis ishmaeli. Na nieco większych głębokościach, gdzie dno jest piaszczyste i często obficie porośnięte nurzańcem, walczą o przestrzeń pielęgnice roślinożerne, takie jak Haplochromis obliquidens, pielęgnice żywiące się planktonem (np. Haplochromis laparogramma ), oraz drapieżniki, takie jak Haplochromis melanopterus, których pożywienie stanowią dwa poprzednie rodzaje ryb. Biotop piaszczysty jest dość łatwy do odtworzenia, ponieważ nie odstaje za bardzo od „typowego” akwarium i dość łatwo zapewnić trzymanym w nim rybom stabilne warunki.

Biotop błotny Jeziora Wiktorii nie cieszy się powodzeniem wśród akwarystów z dość oczywistych powodów (błoto w akwarium nie wyglada ładnie), jednak w naturze jest siedliskiem wielu ciekawych i atrakcyjnych gatunków. Szczególnie ciekawe są przybrzeżne bagna, obficie porośnięte Hiacyntem Wodnym, gdzie rośliny wystają ponad taflę wody, a plątaniny korzeni stanowią doskonałą kryjówkę dla ryb. Woda ma tych obszarach jest bardzo bogata w substancje organiczne oraz uboga w tlen co powoduje obfity zakwit glonów. Takie środowisko jest rajem dla ryb żywiących się roślinami i zooplanktonem, do których należą Haplochromis nuchisquamulatus czy Haplochromis paropius. W takich warunkach poza rybami żyją ogromne ilości owadów i innych drobnych organizmów, które z kolei przyciągają drapieżniki. Ponad bagnistym dnem (choć na większej głębokości) żyją również takie gatunki owadożerne jak Haplochromis laparogramma, Haplochromis Argens czy Haplochromis piceatus (Astatotilapia piceata).

Akwarium biotopowe Jeziora Wiktorii
Najczęstszym błędem akwarystów, którzy pragną hodować piękne pielęgnice z Jeziora Wiktorii, jest umieszczanie ich z akwarium biotopowym Malawi lub Tanganiki. Zapominają niestety, że parametry w obu tych akwenach różnią się od Jeziora Wiktorii, którego wody są znacznie bardziej miękkie i mniej zasadowe. Niesie to za sobą również wiele innych ograniczeń, jak np. dobór materiałów dekoracyjnych. O ile nic nie stało na przeszkodzie, żeby ozdobić zbiornik Malawi czy Tanganiki kawałkami skał zawierającymi dozę ilości związków wapnia (jak marmur czy dolomit), o tyle w przypadku akwarium
z rybami z Jeziora Wiktorii mogło by to spowodować zbyt wysoka twardość wody.

Decydując się na dobór obsady warto wziąć pod uwagę dwa aspekty: rodzimy biotop gatunku oraz przynależność do grupy troficznej. W ten sposób będziemy w stanie zapewnić rybom optymalne warunki zarówno mieszkaniowe jak i żywieniowe. Ryby z biotopy błotnego z wiadomych powodów możemy hodować w akwarium z piaszczystym podłożem, jednak szczególnie tym pochodzącym ze strefy przybrzeżnej należy zapewnić obfitość roślin, szczególnie pływających lub wyrastających ponad powierzchnię.

Wybór zbiornika
Bez względu na wybór odtwarzanego biotopu zakładanie akwarium rozpoczynamy od doboru odpowiedniego zbiornika. Z racji, że prawie wszystkie pielęgnice są rybami mniej lub bardziej terytorialnymi, kluczową wartością jest powierzchnia dna. Większość doświadczonych akwarystów sugeruje zbiornik o pojemności minimum 150 litrów z zaznaczeniem, że decydującą role gra jego długość (minimum 100 cm). Oczywiście im większe akwarium, tym łatwiej utrzymać stabilne parametry fizykochemiczne wody oraz zapewnić rybom optymalne warunki do życia. Akwarium z pielęgnicami powinno być wyposażone w szczelną pokrywę, ze względu na to, że lubią one wyskakiwać i wychlapywać wodę.

Oświetlenie
Ze względu na niewielką przejrzystość wody, dno jeziora nie jest zbyt dobrze oświetlone, dlatego większość ryb z biotopu skalistego (szczególnie zamieszkujących na głębokości powyżej kilkunastu metrów) będzie się lepiej czuła w rozproszonym świetle lub nawet półmroku. Z drugiej strony, jeśli hodujemy typowych glonożerców, światło powinno umożliwiać porost glonów. Podobnie w sytuacji, gdy decydujemy się na trzymanie ryb zamieszkujących bagniste strefy przybrzeżne. Ilość światła powinna zapewnić roślinności warunki do życia, natomiast nie powinno przeszkadzać
w codziennym funkcjonowaniu ryb. W tym drugim przypadku sprawę mogą załatwić rośliny pływające oraz częściowo wystające ponad powierzchnię, które skutecznie zacienią zbiornik, zapewniając rybom komfort.

Jak zawsze w akwarium biotopowym warto zdecydować się na świetlówkę w możliwie najbardziej zbliżonym do naturalnego odcieniu, ewentualnie jedną świetlówkę o naturalnej barwie i jedną wybarwiającą. Bez względu na rodzaj oświetlenia, akwarium powinno być równomiernie oświetlane około 12-14 godzin na dobę przez cały rok. W nocy można zapewnić rybom niewielkie światło nocne.

Parametry wody
Woda w jeziorze jest dość miękka do średnio twardej (2-8°n) oraz zasadowa (6,9-9,0 pH)i takie warunki powinniśmy odtworzyć w zbiorniku. Ryby zazwyczaj dość dobrze znoszą wahania temperatury, która w jeziorze potrafi odchylać się o kilka stopni w ciągu dnia, co jest spowodowane dużą i łatwo nagrzewającą się (a następnie schładzającą) powierzchnią.

Podłoże
Najczęściej polecanym do właściwie każdego rodzaju akwarium jest średniej grubości żwir, który najłatwiej utrzymać w czystości. Podłoże takie doskonale sprawdzi się w akwarium odwzorowującym biotop skalisty Jeziora Wiktorii, może też zostać zastąpiony granitowym grysem. Jeśli tematem akwarium ma być biotop piaszczysty lub błotny, żwir lepiej zastąpić piaskiem, który choć trudniejszy w pielęgnacji- pozwoli na sadzenie roślin oraz obserwację ryb „przeczesujących” piasek w poszukiwaniu pożywienia.

Tło i dekoracje
Przy odtwarzaniu biotopu skalistego Jeziora Wiktorii bardzo ważnym elementem będą skały i kamienie, które powinny tworzyć w zbiorniku stabilne i nie zagrażające rybom konstrukcje. Istnieje wiele szkół aranżacji przestrzeni. Niektórzy stawiają na budowanie jednego „kopca” w centralnej części lub przy jednej ze ścian zbiornika, co daje bardzo atrakcyjny efekt wizualny. Inni starają się rozmieszczać skały w miarę równomiernie, tak aby w naturalny sposób wyznaczały „rewiry” i osłabiały zachowania terytorialne ryb. Bez względu na to, który wariant bardziej do nas przemawia, należy pamiętać, że stosy
i rumowiska kamienne, mają pełnić jeszcze funkcję użytkową oraz być bezpieczne dla ryb. Z tego powodu budując fantazyjne konstrukcje należy brać pod uwagę wielkość ryb, tworząc szczeliny w których się nie zaklinują oraz gładkie powierzchnie, które nie będą groziły zranieniem. Należy również zwracać uwagę na dobór materiału skalnego, który nie zaburzy parametrów wody (marmur, wapienie i dolomit są wykluczone), ani nie będzie uwalniał do wody żadnych szkodliwych substancji. Nie poleca się również wprowadzania kamieni o intensywnych lub bardzo jasnych kolorach, które mogą onieśmielać ryby i źle wpływać na ich samopoczucie. Przy urządzaniu akwarium z biotopem skalistym sprawdzi się także tło strukturalne lub płaskie polecane zazwyczaj do akwariów Malawi.
Przy odtwarzaniu biotopu piaszczystego, a szczególnie błotnego można wykorzystać do dekoracji wszelkie typu korzenie oraz kawałki drewna i lignitu, jednak nie przesadzając z ich ilością, ponieważ te elementy mogą spowodować z kolei zakwaszenie wody.

Rośliny
W akwarium odzwierciedlającym biotop skalisty Jeziora Wiktorii najlepiej w ogóle zrezygnować z roślin innych niż porastające kamienie glony.

W przypadku biotopu piaszczystego flora jest bardzo jednolita, ponieważ stanowią ja głównie dwa gatunki nurzańca: Nurzaniec Olbrzymi (Valliseria gigantea) i Nurzaniec Spiralny (Valliseria spiralis). W zależności od upodobań własnego oraz hodowanych ryb, można zdecydować się na bardzo gęstą obsadę lub pojedyncze rośliny.

Największe pole popisu daje nam biotop błotny, który właściwie można odtworzyć w formie paludarium. Powinny się tu znajdować spore ilości roślin nawodnych lub ziemno- wodnych, zwłaszcza Hiacynta Wodnego (Eichhornia crassipes), ale także Anubiasy (Anubias barteri, Anubias nana) czy Grzybień Egipski (Nymphaea lotus).

Wszystkie rośliny należy odpowiednio zabezpieczyć przed wykopywaniem, trzeba się również liczyć z tym, że mogą być pogryzane przez ryby roślinożerne.
Ryby

Podstawowym problemem akwarystów z endemicznymi pielęgnicami z Jeziora Wiktorii jest ich słaba dostępność, spowodowana tym, że większość gatunków jest prawnie chroniona i można sprzedawać jedynie osobniki pochodzące z hodowli. Obecnie w akwarystyce spotkać można jedynie 40 z ponad 200 gatunków tych ciekawych ryb i ze względu na zakaz odłowu liczba ta w najbliższych latach raczej się nie zmieni.

Dobór kilku gatunków do zbiornika nie jest łatwym zadaniem. Pomimo tego, że w naturze kilka gatunków żyje zgodnie „na jednej skale” w akwarium może być im po prostu za ciasno i o ile nie jesteśmy posiadaczami naprawdę dużego zbiornika, najlepiej rozpocząć przygodę z tymi rybami od jednego gatunku. Jeśli koniecznie chcemy mieć zbiornik wielogatunkowy, starajmy się dobrać takie ryby, które z jednej strony pochodzą z jednego środowiska (biotopu), a jednocześnie „nie wchodzą sobie w drogę” pod względem obierania siedlisk i żerowania. Oczywiście nie umieszczamy drapieżnych gatunków, żywiących się rybami razem i ich potencjalną przekąska, chyba, ze chcemy odtworzyć w akwarium naturalny łańcuch pokarmowy. Tak jak w przypadku znakomitej większości pielęgnic, hodowlę gatunku najlepiej zacząć od pary lub grupy haremowej.

Inne zwierzęta
W zbiorniku biotopowym Jeziora Wiktorii można również trzymać inne stworzenia np. występująca (choć coraz rzadziej) w jeziorze krewetkę Caridina nilotica albo ślimaki „świderki” (Melanoides tuberculata), które dodatkowo przekopują piasek, czyszczą dno z resztek pokarmu oraz stanowią smaczną przekąskę dla wielu drapieżnych pielęgnic.

Bibliografia:
Marzena Kielan „Jezioro Wiktorii- jak feniks?”[w:]Magazyn Akwarium nr 8 (21)/2003, str.46-49.
Tijs Goldschmidt „Wymarzone jezioro Darwina- dramat w Jeziorze Wiktorii”, Warszawa 1999
Beata i Krzysztof Wiecheccy „Endemiczne pielęgnice wielkich jezior Afryki”, Chorzów 1986
Krzysztof Haja „Afryka znana i nieznana- Grupy troficzne pielęgnic z Jeziora Wiktorii” [w:] Tanganika MAGAZYN, 2009, tom 3., nr 6.
Ole Seehausen „Lake Victoria Rock Cichlids- taxonomy, ecology and distribution”, 1996
Sixtus Kayombo, Sven Eric Jorgensen „Experience and Lesson Learned Brief for Lake Victoria”,Kopenhaga 2006