Choroby ryb akwariowych - Pleśniawka

Saprolegnioza, zwana też pleśniawką jest chorobą wywoływaną przez grzyby z rodzajów Saprolegnia i Achlya. Atakuje skórę, skrzela oraz ikrę. Wszystkie gatunki ryb są zagrożone chorobą.

Źródła zakażenia i czynniki sprzyjające wystąpieniu choroby
Grzyby wywołujące pleśniawkę znajdują się w każdym akwarium, lecz tylko w określonych warunkach powodują wystąpienie choroby. Jej rozwój zaczyna się na tkankach, które uległy uszkodzeniu wskutek urazów i skaleczeń, oraz w wyniku wcześniejszego zakażenia przez bakterie i pasożyty. Wystąpieniu pleśniawki sprzyja trzymanie ryb w zbyt niskich temperaturach. Czasami czynnikiem sprzyjającym może być również osłabienie ryby na skutek stresów lub zmęczenia transportem. Saprolegnioza jest chorobą wtórną, dlatego ważne jest ustalenie pierwotnej przyczyny obniżenia odporności ryby.
Pleśniawka ikry rozwija się często, gdy zostanie ona złożone w akwarium ze zbyt świeżą wodą lub wodą o niewystarczającej zawartości tlenu.

Objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem wskazującym jednoznacznie na pleśniawkę jest występowanie na skórze białego nalotu, przypominającego cienkie nitkowate strzępki, a w bardziej zaawansowanej chorobie- kłaczki waty. Po wyjęciu ryby z wody strzępki grzyba Saprolegnia tworzą oślizgłą, zlepioną masę, natomiast strzępki Achlya są krótsze i podobne do filcu. Chore ryby ocierają się o przedmioty próbując zrzucić pleśń i nie pobierają pokarmu. Jeśli choroba zaatakuje skrzela, mają problemy z oddychaniem i podpływają pod powierzchnię wody, łapczywie łapiąc powietrze.

Leczenie
Największym problemem leczenia pleśniawki jest to, że jeśli choroba pokryła zbyt duże partie ciała, ryby najczęściej nie da się już uratować. Takie osobniki należy jak najszybciej wyeliminować z hodowli, a pozostałe poddać zbiegom profilaktycznym tzn. przede wszystkim zdiagnozować i usunąć pierwotną przyczynę wystąpienia choroby. W przypadku lżejszych przypadków zaleca się kąpiele długotrwałe chorych ryb w odrębnym zbiorniku sanitarnym bez podłoża i roślin, a także stosowanie pędzlowania i przymoczek.
Do kąpieli można stosować następujące środki lecznicze:
– preparat akwarystyczny FMC w stężeniu i dawkach zalecanych przez producenta
– preparat Tetra Funghi Stop- w stężeniu i dawkach zalecanych przez producenta
Kąpiel powinna trwać od 5 do 10 dni.
Podczas kąpieli długotrwałych należy pamiętać o stopniowym podnoszeniu temperatury wody do wartości optymalnych dla danego gatunku ( w przypadku ryb tropikalnych zazwyczaj około 28 stopni) oraz bardzo dobrym natlenieniu wody.
Uzupełnieniem kąpieli mogą być kuracje miejscowe tzw. pędzlowanie lub przymoczki. Do leczenia miejscowego, można zastosować jeden z wymienionych środków:
– nadmanganian potasu w stężeniu 100 g/ 100 l wody
– akryflawina w stężeniu 100 g/ 200 l wody
– jodyna w stężeniu 1 ml/ 10 l wody
– dwuchromian potasu w stężeniu 1g/ 100 l wody
Przed zabiegiem (wyłowieniem ryby) należy zmoczyć jałową gazę wodą z akwarium, a następnie położyć na niej rybę. Preparat nakładać na zakażone miejsca za pomocą patyczków kosmetycznych lub waty, starając się chronić przy tym skrzela oraz oczy. W żadnym wypadku nie należy dotykać ryby palcami, ponieważ niszczy to ochronną warstwę śluzu. Zabieg nie powinien trwać dłużej niż minutę. Należy go powtarzać 2 razy dziennie, aż do całkowitego zniknięcia nalotu.
Po pozytywnym zakończeniu kuracji ważne jest utrzymanie podniesionej temperatury wody jeszcze przez dwa tygodnie.

Zapobieganie
Główną metoda zapobiegania chorobie jest utrzymanie odpowiedniej ciepłoty wody oraz czystości akwarium. Należy również eliminować czynniki sprzyjające urazom oraz na bieżąco leczyć infekcje bakteryjne i pasożytnicze.

Literatura:
J. Antychowicz „Choroby ryb akwariowych”, Warszawa 1990, s.88-94.
R. Bednarczuk „Choroby słodkowodnych ryb akwariowych- praktyczny przewodnik”, Warszawa, s. 45-47.
T. Nitecki „Zdrowy jak ryba- praktyczny poradnik profilaktyki i leczenia chorób słodkowodnych ryb akwariowych”, Poznań 2002, s.78- 80.
A. Sieniawski „Jak zostać akwarystą”, Warszawa 2002, s. 149.
H. Frey „Akwarium Słodkowodne”, Warszawa 1990, s. 86.
J. Jakubowski, J. Ring „Ryby w akwarium”, Warszawa 1988, s.154- 155.