Pokarm dla ryb

akwariowych

Pokarm dla ryb akwariowych – podstawowe informacje.

Odpowiednie żywienie ryb warunkuje ich prawidłowy rozwój, wzmacnia odporność i pozwala na zapobieganie wielu schorzeniom. Bez względu na to, czy hodujemy ryby drapieżne czy roślinożerne, ich dieta powinna być urozmaicona i zawierać w odpowiednich proporcjach białka, węglowodany i tłuszcze.
Wielu akwarystów za najbardziej wartościowy uważa pokarm żywy, uzupełniony o naturalne dodatki roślinne. Ten sposób karmienia jest jednak dość pracochłonny, ponadto wraz z żywą karma pochodzącą z nieznanego źródła narażamy się na ryzyko wprowadzenia do akwarium wielu chorób – stąd popularność gotowych preparatów, dostępnych w sklepach zoologicznych. Bez względu na to, który sposób żywienia wybieramy, należy pamiętać o dostosowaniu diety do potrzeb hodowanych gatunków oraz urozmaicaniu posiłków. Nawet dobry pokarm dla ryb akwariowych jednej firmy nie powinien być jedynym sposobem ich żywienia.

Pokarmy dla ryb można z grubsza podzielić na następujące kategorie:
– pokarmy żywe
– pokarmy naturalne przygotowane w domu
– pokarmy mrożone i liofilizowane
– pokarmy suche (jedno i wieloskładnikowe)
– pokarmy o specjalnych funkcjach (wybarwiające, redukujące zanieczyszczenia, wakacyjne, w żelu, przyklejane do szyby)
– odżywki, suplementy i preparaty witaminowe

Pokarmy żywe
Pokarmy żywe to wszystkie żyjące organizmy zjadane przez mieszkańców akwarium, a więc również małe rybki hodowane na karmę dla drapieżników oraz glony i rośliny akwariowe. Najczęściej jednak mówiąc o pokarmie żywym mamy na myśli plankton oraz larwalne formy niektórych owadów. Pokarm taki można kupić (choć niektóre gatunki są trudno dostępne), odłowić lub wyhodować samodzielnie. Najczęściej jako karma dla ryb akwariowych stosowane są następujące gatunki:
Pierwotniaki – są to niewielkie organizmy, najczęściej pantofelki, które można samemu wyhodować. Założenie hodowli: słoik należy napełnić do połowy wodą z kranu i uzupełnić wodą z akwarium. Następnie dodaje się suchą skórkę banana, ewentualnie suchą marchew lub buraka. Po kilku dniach woda powinna zmętnieć. Oznacza to, że pierwotniaki się rozmnożyły. Karmienie odbywa się poprzez pobieranie wody z pierwotniakami pipetą i dozowanie jej do akwarium. Pierwotniaki są doskonałym pokarmem dla narybku bardzo wielu gatunków.
Oczliki (cyklopy)– to drobne organizmy planktonowe, które często odławia się w bezrybnych stawach. Są bardzo wartościowym pokarmem, ale mogą pokaleczyć narybek.
Rozwielitki (dafnie)– maleńkie skorupiaki, które stanowią bardzo zdrowy i niskokaloryczny pokarm, dzięki czemu są bardzo chętnie stosowane przez akwarystów. Rozwielitki występują w niemal każdym zbiorniku wodnym, można je również kupić w postaci żywej w sklepach zoologicznych.
Szklarki (larwy wodzieni) – są to przejrzyste larwy owadów, które spotyka się w wodach niezanieczyszczonych jezior. Zawierają bardzo dużo białka i stanowią doskonały pokarm dla wielu gatunków ryb akwariowych. Można spróbować odłowić je samodzielnie lub kupić mrożone w sklepie akwarystycznym. Należy uważać, ponieważ larwy są drapieżne i mogą stanowić zagrożenie dla narybku.
Larwy komarów – podobnie jak szklarki są świetnym pokarmem dla ryb drapieżnych i wszystkożernych. Świetnie rozwijają się w wodzie bagiennej, a nawet w płytkich zbiornikach na deszczówkę, stojących oczkach wodnych itp. Ich odłowienie wiosną i latem jest bardzo proste. Poza tym można je zamrozić i zachować na zimę.
Larwy ochotek – czyli larwy muchówek. Można je znaleźć w mule w zbiornikach wodnych o niskiej zawartości tlenu, mocno zanieczyszczonych organicznie. Można je odłowić samodzielnie lub kupić w formie żywej w sklepie zoologicznym.
Larwy solowca (artemie) – można wyhodować samodzielnie. Cysty, czyli zarodki kupuje się w sklepach akwarystycznych i zoologicznych. Wystarczy zalać je wodą z niewielką domieszką niejodowanej soli i w ciągu 24 godzin otrzymuje się larwy. Jest to doskonały pokarm dla narybku i wielu gatunków dorosłych ryb akwariowych.
Muszki owocówki– świetny pokarm dla ryb polujących na owady tuż przy powierzchni wody. Latem najlepiej wyhodować je samemu. Wystarczy do butelki lub słoika włożyć pożywkę z owoców (startego jabłka, gruszki lub nadgniłej śliwki), pozostawić na świeżym powietrzu i po dobie lub dwóch zakorkować gazą. Po dwóch dniach pojawią się owocówki.
Tubifexy (rureczniki) – czyli podłużne, czerwone pierścienice o długości nawet do 5 cm. Segmentowane, podobne do dżdżownic, ale węższe. Żyją w bardzo zanieczyszczonych wodach, w bagnach, rowach. Są doskonałym pokarmem dla ryb mięsożernych. Do kupienia w sklepach zoologicznych lub wędkarskich.
Doniczkowce i dżdżownice – dla dużych ryb drapieżnych. Dżdżownice można kupić w sklepach wędkarskich, zaś doniczkowce wyhodować.
Większość żywej karmy może być bez problemu mrożona i w ten sposób przechowywana nawet przez dłuższy czas i nie traci przy tym wartości odżywczych.

fot: Naturalny pokarm dla ryb

Pokarmy naturalne przygotowane w domu
Poszczególnym gatunkom można podawać pokarmy dostępne w każdym domu, takie jak sałata, szpinak, marchewka czy brukselka. Warzywa powinny być z pewnego źródła, uprawiane bez sztucznych nawozów oraz nie pryskane środkami owadobójczymi. Twarde warzywa przed podaniem należy ugotować i poporcjować, ewentualnie zetrzeć ugotowane na grubej tarce. Bardzo wiele ryb z radością wita taką zmianę diety, szczególnie jeśli dotąd dostawały głównie suchą karmę. Należy pamiętać, aby jeszcze tego samego dnia odłowić resztki niezjedzonego pokarmu.
Wielu akwarystów stosuje również własnej produkcji pokarm przygotowany na bazie kaszy manny, płatków owsianych czy ryżu. Przepisy na tego typu domowa karmę można znaleźć w fachowej literaturze oraz na forach akwarystycznych.
Ryby mięsożerne (choć nie tylko) zazwyczaj bardzo chętnie jedzą surowe lub gotowane mięso. Podawane mięso powinno być możliwie najmniej tłuste- najlepiej nadaje się chuda wołowina, cielęcina oraz drób. Surowe mięso należy podzielić na niewielkie, pojedyncze włókna i podawać jak pokarm żywy. Jeśli podajemy mięso gotowane, należy pamiętać, żeby nie używać do gotowania soli jodowanej. Niezjedzone resztki należy jak najszybciej odłowić.

Pokarmy mrożone i liofilizowane
Większość pokarmów żywych można również nabyć w sklepach zoologicznych w postaci mrożonej. Dostępne są również mrożonki wieloskładnikowe- zarówno uniwersalne, jak i przeznaczone dla konkretnych gatunków ryb. Takie mrożonki są nie tylko wygodnym, ale i bardzo wartościowym pokarmem. Przed podaniem należy pamiętać o rozmrożeniu i wypłukaniu karmy.
Pokarmy liofilizowane stanowią coś pomiędzy karmą suchą i naturalną. To pozbawione wody larwy owadów, skorupiaki i zooplankton. Proces liofilizacji polega na zamrożeniu poszczególnych organizmów i następnie umieszczeniu ich w próżni, przez co woda zostaje całkowicie odparowana. Taki pokarm dla ryb zachowuje większość swoich właściwości zapachowych, smakowych i odżywczych. Przy tym jest bardzo lekki i stosunkowo tani. W takiej postaci można kupić między innymi artemie, oczliki, tubifexy, kryl, ochotki.

Suchy pokarm dla ryb
Pokarmy suche są zdecydowanie najwygodniejsze w użyciu, w dodatku najczęściej są niedrogie. Niestety nie powinny być stosowane jako jedyny sposób żywienia, często też nie są tak chętnie zjadane jak pokarm żywy. W sprzedaży dostępny jest naturalny pokarm suchy (suszone rozwielitki czy kiełże), jak i pokarmy preparowane, sztucznie wzbogacane o różne składniki.
W odniesieniu do naturalnego pokarmu suszonego należy pamiętać, że na skutek suszenia produkty tracą bardzo wiele substancji odżywczych, w związku z czym powinniśmy je traktować raczej jako urozmaicenie diety niż jej podstawę.
Suche preparaty wieloskładnikowe zawojowały rynek akwarystyczny. Są tanie, lekkie, nie wymagają specjalnego przechowywania- wystarczy kupić puszkę lub kartonik raz na jakiś czas. Dostępne są preparaty w postaci płatków, granulek, pałeczek oraz tabletek, dostosowane do różnych sposobów żerowania ryb.
Płatki– przeznaczone są dla ryb żywiących się w toni wodnej, ponieważ w pierwszym momencie unoszą się na powierzchni, a następnie bardzo powoli opadają w dół. W sklepach zoologicznych można dostać płatki dla ryb roślinożernych, mięsożernych oraz wszystkożernych.
Granulaty– można spotkać zarówno granulaty tonące, jak i pływające. Te pierwsze przeznaczone są dla ryb żerujących przy dnie, drugie dla tych, które żywią się tuż przy powierzchni.
Tabletki– pokarm w takiej postaci można umieszczać na dnie dla ryb dennych oraz przyklejać na szybie akwarium, tworząc stanowiska do karmienia na różnych poziomach wody.
Pałeczki– do zastosowania dla ryb żerujących głównie przy dnie, szczególnie mięsożernych. Imitują swoim wyglądem różne wodne żyjątka.
Na rynku istnieje wiele różnych firm produkujących tego typy preparaty. Jakość niestety jest bardzo różna, dlatego warto opierać się na sprawdzonych markach oraz dokładnie czytać etykiety. Dobry pokarm dla ryb akwariowych będzie odpowiednio droższy.

fot. Pokarm w płatkach

Pokarmy dla ryb akwariowych o specjalnych funkcjach
Poza karmami uniwersalnymi można również znaleźć w sklepach zoologicznych karmy o dodatkowych atutach np. pokarm wybarwiający, dzięki któremu nasze ryby nabierają bardziej intensywnych kolorów oraz pokarmy weekendowe lub wakacyjne – pozwalające na pozostawienie akwarium bez nadzoru przez kilka do kilkunastu dni.
Pokarm wybarwiający – zazwyczaj są to karmy wieloskładnikowe wzbogacone o beta – karoten lub astaksantynę. Substancje te w naturalny sposób powodują większą intensywność ciepłych barw (czerwień, pomarańcz czy żółć), ponadto wpływają korzystnie na ogólną kondycję mieszkańców akwarium. Związki te można również dostarczyć rybom samemu zapewniając im dostęp do warzyw o dużej zwartości karotenu (marchewka, czerwona papryka). Kupując karmę wybarwiającą warto zwrócić uwagę, czy dodano do niej substancje pochodzenia naturalnego, czy też beta – karoten lub astakasntynę uzyskane syntetycznie. Te drugie są gorzej przyswajalne, a tym samym ich działanie może być słabsze.

Pokarm wspomagający wzrost– są to pokarmy wieloskładnikowe premium, obfitujące w wysokiej jakości białka, wzbogacone o witaminy i mikroelementy powodujące szybszy wzrost ryb, szczególnie osobników młodych. Na pewno jest to pokarm bardziej wartościowy niż zwykła gotowa karma, natomiast opinie na temat jego skuteczności są podzielone. Jako dodatki stymulujące szybszy wzrost zazwyczaj stosuje się spirulinę, drożdzę, żółtka jajek oraz lecytynę.

Pokarmy weekendowe i wakacyjne – karmy takie mają zazwyczaj postać kostki lub dysku przyklejanego na szybie lub umieszczanego na dnie akwarium. Są przydatne w przypadku wyjazdu i braku możliwości zorganizowania opieki dla naszego akwarium. Rozpuszczają się powoli, sukcesywnie uwalniając porcje pokarmu, nie powodują przy tym zmętnienia wody. W sprzedaży są pokarmy, które mogą zapewnić żywienie ryb do dwóch tygodni. Alternatywą dla pokarmu wakacyjnego jest zastosowanie automatycznego karmnika, który przechowuje karmę w suchym pojemniku i stopniowo uwalnia kolejne porcje do wody.

Pokarmy dla narybku – podobnie jak młode innych gatunków, narybek wymaga specjalnego żywienia. Przede wszystkim małe rybki mają małe otwory gębowe, a więc ich pożywienie powinno mieć formę pyłu. Jeśli nie zapewnimy im specjalnie rozdrobnionego pożywienia – nie najedzą się zwykła karmą przeznaczoną dla osobników dorosłych. W sprzedaży jest wiele gotowych pokarmów dla narybku, należy jednak pamiętać, że mali mieszkańcy akwarium są wyjątkowo wrażliwi i wymagający. Ich dieta powinna więc być odpowiednio zbilansowana oraz urozmaicona. Choć gotowe karmy są w zasadzie pełnowartościowe, wielu akwarystów zauważa jednak, że „młode” dużo szybciej i zdrowiej rosną, jeśli dostają karmę naturalną (pierwotniaki, artemie, glony) niż pokarmy spreparowane. Jeśli jednak decydujemy się na gotowe produkty, warto zaufać sprawdzonym markom i mimo wszystko starać się wprowadzać różnorodność do jadłospisu. Rodzaj podawanych pokarmów zależy oczywiście od hodowanego gatunku.

Odżywki, suplementy i preparaty witaminowe
Właściwie odpowiednio karmione i przebywające w optymalnych warunkach ryby, żadnych dodatkowych wspomagaczy nie wymagają, ale… wielu akwarystów woli na wszelki wypadek podawać swoim ulubieńcom różnego typu preparaty witaminowe, wspomagając tym samym ich odporność oraz właściwy rozwój. Podawane z umiarem (zgodnie z instrukcją) na pewno nie zaszkodzą, a mogą zapobiec ewentualnej awitominozie oraz wielu dolegliwościom. Na pewno wskazane jest podawanie takich preparatów rekonwalescentom oraz rybom po kuracji antybiotykowej. Najbardziej popularne są preparaty multiwitaminowe, które dodaje się do karmy lub bezpośrednio do wody w akwarium. Dostępne są także różnego rodzaju odżywki dla ryb np. na bazie spiruliny wzbogaconej o witaminy i minerały. Odżywki te można podawać jako samodzielne posiłki lub mieszać je z podstawową karmą. Przy stosowaniu odżywek wskazany jest umiar, ponieważ zazwyczaj są one dość kaloryczne, a więc łatwo przekarmić naszą obsadę.