Choroby ryb akwariowych - Chilodoneloza

Chilodoneloza jest chorobą skrzeli i skóry wywołaną przez orzęski Chilodonella cyprini oraz Chilodonella hexasticha. Atakuje różne gatunki ryb akwariowych oraz hodowanych w stawach. Występuje najczęściej u młodych osobników w okresach ich osłabienia. Choroba jest wyleczalna, jednak zlekceważona prowadzi do śmierci ryb.

Źródła zakażenia i czynniki sprzyjające wystąpieniu choroby
Źródłem zakażenia są najczęściej chore ryby oraz żywa karma. Chilodonella cyprini jest pospolitym pasożytem karpia oraz ryb dziko żyjących, dlatego często dostaje się on do akwarium z karmą pochodząca ze stawów hodowlanych. Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi choroby są: złe warunki sanitarne, jednostronne żywienie, niewłaściwa temperatura oraz parametry wody. W pierwszej kolejności atakowane są ryby osłabione, jednak z czasem pasożyty przechodzą również na osobniki zdrowe, szczególnie gdy obsada akwarium jest zbyt liczna. Wystąpienie choroby czasami poprzedzone jest długotrwałym nosicielstwem.

Objawy
Chore ryby stają się apatyczne i stopniowo tracą apetyt. W przypadku dużej liczby pasożytów zaczynają nerwowo ocierać się o przedmioty, a nawet wyskakiwać nad powierzchnię wody. Skóra robi się mętna i pojawia się na niej niebieskawobiały nalot. Niekiedy obserwuje się także zlepianie płetw.

Leczenie
W leczeniu choroby stosuje się długotrwałe kąpiele z użyciem błękitu metylenowego. Przed zabiegiem ryby warto wzmocnić częstym podawaniem niewielkich ilości wartościowej karmy naturalnej. Jeśli chorują ryby ciepłolubne można podnieść temperaturę w akwarium do 31-32 stopni co czasowo oswabadza ryby od pasożyta.
Kurację należy przeprowadzić w zbiorniku sanitarnym bez roślin i podłoża. Wykorzystuje się do tego słaby roztwór błękitu metylenowego o stężeniu 2 mg na 1l wody ( w przypadku gotowych roztworów należy przestrzegać proporcji zalecanych przez producenta). Kąpiel powinna trwać 5-6 dni w temperaturze 21-26 stopni. Po dwóch dniach przerwy, kurację warto powtórzyć. W tym czasie właściwe akwarium powinno pozostać bez ryb. Nie ma potrzeby dezynfekowania go, ponieważ pierwotniaki bez żywiciela giną po 6 dniach.

Zapobieganie
W celu uchronienia ryb przed chilodonelozą należy unikać żywej karmy o niepewnym pochodzeniu oraz przestrzegać kwarantanny nowych ryb. Częściową ochroną przed pierwotniakiem jest utrzymywanie możliwie wysokiej temperatury wody, ponieważ część pasożytów ginie w temperaturze 23-25 stopni. Niestety, te którym uda się przeżyć, przystosowują się i atakują nawet w wyższych temperaturach. Ryzyko wystąpienia choroby zmniejsza również zachowywanie właściwych warunków sanitarnych, niedopuszczanie do zbyt dużego zagęszczenia w akwarium oraz urozmaicona dieta.

Literatura:
J. Antychowicz „Choroby ryb akwariowych”, Warszawa 1990, s.137-140.
T. Nitecki „Zdrowy jak ryba- praktyczny poradnik profilaktyki i leczenia chorób słodkowodnych ryb akwariowych”, Poznań 2002, s.89.
H. Frey „Akwarium Słodkowodne”, Warszawa 1990, s. 81-82.